گفت‌وگو با دکتر علی حاجی بدلی، عضو هیأت علمی گروه ریاضی دانشگاه بناب، درباره کشف اسرار اعجاز عددی قرآن و نقش آن در درک انسجام و هدایت بی‌پایان این کتاب آسمانی.
نظم ریاضی قرآن؛ نشانه‌ای از هدایت بیکران**
به گزارش روابط عمومی دانشگاه بناب، به مناسبت فرارسیدن هفته پر برکت قرآن و عترت، پای صحبت‌های دکتر علی حاجی بدلی، عضو محترم هیأت علمی گروه ریاضی دانشگاه بناب نشستیم تا از منظر یک ریاضی‌دان، به بررسی جلوه‌های شگفت‌انگیز نظم عددی در قرآن کریم بپردازیم. آنچه در ادامه می‌خوانید، مشروح این گفت‌وگوی خواندنی است.
روابط عمومی: با سلام و تشکر از حضرت عالی که وقت خود را در اختیار ما گذاشتید. به عنوان سؤال اول، بفرمایید «اعجاز عددی قرآن» به چه معناست و دیدگاه دانشمندان این عرصه مانند نوفل و رشاد خلیفه چیست؟
دکتر حاجی بدلی:
بسم الله الرحمن الرحیم. با سلام و عرض ادب به مخاطبان گرامی، به ویژه دانشجویان عزیز. بسیار خوشحالم که در این ایام مبارک، فرصتی فراهم شد تا درباره یکی از جنبه‌های شگفت‌انگیز قرآن، یعنی نظم ریاضی آن گفت‌وگو کنیم.
به طور خلاصه، اعجاز عددی قرآن به این معناست که در ساختار آیات، سوره‌ها، حروف و واژگان این کتاب الهی، نظم و هماهنگی‌های ریاضی خاصی وجود دارد که تصادفی بودن آن غیرممکن است و خود، نشان‌دهنده منشأ آسمانی قرآن است.
در این زمینه، نظریه‌پردازانی مانند عبدالرزاق نوفل با کتاب «الاعجاز العددي في القرآن الكريم» به بررسی توازن واژگان متقابل پرداختند؛ مثلاً تکرار مساوی کلماتی مانند «دنیا» و «آخرت». در طرف دیگر، رشاد خلیفه با نظریه «کد ۱۹» و استفاده از رایانه، مدعی وجود شبکه‌ای از مضارب عدد ۱۹ در ساختار قرآن شد. البته باید توجه داشت که نظریات او با نقدهای جدی از سوی علمای اسلامی مواجه شد و مواضع اعتقادی او بعدها مورد پذیرش جامعه مسلمین نبود.
روابط عمومی: آیا این روابط ریاضی می‌توانند به عنوان ابزاری برای فهم بهتر قرآن یا اطمینان از صحت متن به کار روند؟
دکتر حاجی بدلی:
بله، به شرطی که به درستی و با میانه‌روی از آن استفاده شود. این روابط می‌توانند مانند یک ذره‌بین، الگوهای پنهان و تقارن‌های زیبایی را در متن قرآن نشان دهند و به ما در درک انسجام درونی آن کمک کنند. برای مثال، توزیع متعادل واژه‌های متقابل مانند «یوم» (روز) و «لیل» (شب)، یا «حیات» و «موت» خود گویای این نظم است.
همچنین، از منظر نظری، این نظم می‌تواند شاخصی کمکی برای بررسی یکدستی متن در مطالعات نسخه‌شناسی باشد. اما نکته کلیدی اینجاست که ما قرآن را «کتاب هدایت» می‌دانیم، نه «کتاب حساب». بنابراین، این ابزار ریاضی هرگز نباید جایگزین تفسیر عمیق معانی و پیام‌های هدایتی قرآن شود.
روابط عمومی: به عنوان یک استاد ریاضی، آینده این مطالعات بین‌رشته‌ای را چگونه ارزیابی می‌کنید و چه پیشنهادی برای علاقه‌مندان دارید؟
دکتر حاجی بدلی:
چشم‌انداز این حوزه، بسیار درخشان و رو به رشد است. ما امروز در آستانه عصر «علوم قرآنی دیجیتال» قرار داریم. با کمک ابزارهای نوینی مانند هوش مصنوعی و پردازش زبان‌های طبیعی (NLP)، می‌توان لایه‌های پیچیده‌تری از نظم قرآن را کشف کرد.
پیشنهاد بنده به همکاران و دانشجویان علاقه‌مند این است که با یادگیری روش‌های علمی و آماری روز، وارد این عرصه شوند، اما همواره به خاطر داشته باشند که هدف نهایی، تقویت ایمان و درک پیام الهی قرآن است، نه صرفاً بازی با اعداد. همانطور که مرحوم علامه طباطبائی و استاد قرائتی نیز تأکید کرده‌اند، قرآن کتاب زندگی و هدایت است و هر مطالعه‌ای درباره آن باید ما را به سمت عمل به تعالیم آن سوق دهد.
روابط عمومی: از اینکه با ما همراه بودید صمیمانه سپاسگزاریم.
دکتر حاجی بدلی:
بنده نیز از شما و همه خوانندگان محترم تشکر می‌کنم. امیدوارم این گفت‌وگو، جرقه‌ای برای توجه بیشتر به قرآن، این کتاب بیکران هدایت، در میان جامعه دانشگاهی باشد. به مناسبت هفته قرآن و عترت، آرزو می‌کنم همه ما بتوانیم با تمسک به این دو ثقل گران‌قدر، راه سعادت را در زندگی فردی و اجتماعی بپیماییم.
پایان مصاحبه/